Veivatnet

Når reinrosa står i fullt flor i byrjinga av juli, er marka kvitt i kvitt, som ein fjellhage å sjå til. Det er vel verdt å bruka god tid i denne hagen, for det veks òg mykje anna på dei skifrige fyllittknausane. Den vesle rabbestorren er ikkje god å få auga på. Han er elles funnen berre nokre få stader. Denne austlege planta finst ikkje på fjell som ligg vest for Hardangervidda. Ei rekkje fjellplanter på kalkheiane ved Veivatnet har ei liknande utbreiing: skredarve, reinmjelt, snømure, fjellfiol, bleikmyrklegg og fleire andre. Ein stor del av Hordalands fjellplanter veks i dette området.

Det gode jordsmonnet gjer at også vasskvaliteten i ferskvatna er betre enn vanleg på vidda. I både Veivatnet, Onkjelsvatnet, Holmavatnet og lenger nede ved Stavalivatnet lever krepsdyret marflo. Marflo gir næringsgrunnlag for små hekkebestandar av alpine dukkender, som bergand og svartand. Men han er òg omtykt av fjellauren, som kan bli storvaksen i fleire av vatna i området. Det hjelper òg på storleiken at det blir fiska med garn,slik at det ikkje blir for mykje fisk i vatnet.

Heilo finst mest overalt i heia. I meir fuktige drag og nær vatna har myrsnipa gode vilkår, medan artar som boltit og lappsporv held seg helst på tørrare grunn. Dette landskapet er det vestlegaste hekkeområdet i Europa for lappsporven. På meir steinete høgdedrag spelar fjøreplytten opp, og somme stader er det mykje fjellrype.

I fyllitten er det førekomstar av bergkrystallar – glasklar kvarts. Stein og mineral er freda i nasjonalparken, til liks med dyr og planter.