Varaldsøy - gruvedrift

Optimismen var stor då eit engelsk selskap i 1866 fann svovelkis, først i Valaheia og seinare i førekomsten som fekk nemninga Nygruva.Valaheigruvene hadde ein årsproduksjon på opptil 16 000 tonn svovelkismalm den første tida. Fallande prisar reduserte etter kvart aktiviteten, til det var slutt seint på 1800-talet. Sidan vart det drift att i periodar,med størst aktivitet under første verdskrigen, då 6000 tonn malm vart teke ut.

Førekomsten på Valaheia strekkjer seg djupt ned i undergrunnen frå gruveområdet mot nordvest. Malmen inneheldt vel 40% svovel og 0,4% kopar. Det er også påvist gull i malmen og prøveboringar vart utført av selskapet Norrbotten Xploration i 2010 og 2013. Malmen frå Nygruva har høgare sink- og koparinnhald, elles er dei nokså like. 

Den nye vegen nordover på Varaldsøy gjer det enkelt å ta seg fram til desse gruveområda. Frå sør passerer ein først Nygruva. Her er det restar etter transportsystemet og gruvegangen som malmen vart henta ut gjennom. Lenger mot nord kan du ta til høgre opp den gamle vegen til Valaheia gruver. Malmen finst i store haugar mellom gamle hustufter og køyrevegar. Gruvegangane ligg lenger oppe i dalen. Her kan du sjå ned i over hundre år gamle sjakter, som er rundt 90 meter djupe.