Haugsbø

Haugsbø var ingen storgard, men dei hadde skog nok til å vøla husa sine, då husa brann i 1715. Det er nærliggjande å tenkja seg at det då vart bygt nye stovehus. I 1668 hadde garden «..klippet och Ringe Agger, god Vdmarch, Lidt bielcher, sperre och Vee at selge». Det samanbygde stovehuset på Haugsbø ser ut som fleire hus med ulik mønehøgd, bygde vegg i vegg. Til venstre ligg ei lemstove med kjøkken framfor og eit kammers for enden. Til høgre ligg ei røykstove med eit eldhus bygt attåt og ei skykkje i gavlen av eldhuset. Det er eigenleg to hus vi har framfor oss: «nyahuset» med lem og kjøkken og pipe over tak, og «gamlahuset» med grue i eldhuset og truleg opphaveleg ein røykomn i røykstova. Det er den gamle og den nye tid vi møter her. Lemstova, som kan vera bygd tidleg på 1800-talet, har fått ny eldstad med jernomn inne i stova, medan røykstova og eldhuset fører oss rett attende til mellomalderens bustadform. Truleg kan røykstova vera bygd etter brannen i 1715, og her er vi på sporet av ein spennande tradisjon. Slik det står i dag, er huset om lag 20 meter langt. Det er neppe heilt tilfeldig at desse romma eller husa er bygde i hop innanfor eit langhusskjema. Høgst sannsynleg er dette eit framhald av byggjeskikken frå mellomalderen.