Lammetun

Kommandoplass med fjellanlegg
Formålet med kystfortet var kanonar som kunne nå mål ute på Vilnesfjorden og Buefjorden, og sperre innløpet til Dalsfjorden og Askvoll. Heile området vest for Lammetunfjellet vart ein del av kystfortet, men kanonbatteriet vart plassert på den vestlegaste delen av Lammetun. På høgste punktet vart det støypt ein stor bunker i to etasjar som skulle tene som kommandoplass for batteriet. Her var observasjonsrom med kikkert og ordretelefon som kunne nyttast til å sende ut ordrar og skytedata til kanonane. Under bunkeren vart det sprengd ut eit fjellanlegg med plass til forlegning, samband og sanitet. Alle inngangar inn til anlegget vart sikra med solide panserdører, og inne var det luftrenseanlegg, omnar, vasstankar og høve til matlaging.

Kanonane
Hovedskytset til batteriet var fire franske 10,5 cm feltkanonar. Tre kanonar vart plasserte i stillingar nede på neset, medan den fjerde stod like ved kommandoplassbunkeren. Kanonane kunne skyte granater mot mål på opp til ein avstand av 16.000 meter. Kystfortet hadde også tre mindre kanonar, ein bombekastar, maskingevær og flammekastarar som nærforsvar i tilfelle eit direkte angrep mot fortet. To luftvernkanonar skulle verne fortet mot flyangrep, og to store lyskastarar kunne lyse langt utover sjøen i mørket.

Anleggsarbeid
Fleire mindre bunkerar vart bygde til dekning for soldatane, men bunkeren som romma hovedlageret for ammunisjon, var spesielt kraftig bygd. Den var bygd etter standard mål, og var det som på tysk heitte Regelbau 607. På enden av vegen ut til Lammetun står grunnmuren til den store kjøkkenbrakka som også vart nytta av soldatane til kantine og kinosal. Nede på neset, i fjellet under to kanonstillingar, vart ein tunnel sprengd ut, og der inne stod ei brakke som var forlegning for kanonmannskap. Det vart sett inn både tyske ingeniørtroppar, norske arbeidarar og russiske krigsfangar for å få kystfortet ferdig, likevel var der anleggsarbeid stort sett heilt fram til krigen var slutt.

Fakta om kystfortet på Lammetun:
Tysk namn på fortet: HKB 13./981 Lammetun
Mannskapsstyrke: 96 befal og menige soldatar
Hovedskyts:  4 franske 10,5 cm feltkanoner
Stridsklart:  Juni 1942

Rydding og nedlegging
Rundt heile kystfortet var det piggtrådsperringar, og seks minefelt med i alt 3066 landminer. I juli 1945 vart alle minefelt rydda, men så seint som i 1969 vart det likevel funne to miner. Kystfortet var aldri innblanda i større krigshendingar under krigen, men ved eit par høve vart det skote etter norske motortorpedobåtar som var på tokt inne i skipsleia.
I juni 1945 tok det norske Forsvaret over fortet, og ut på hausten 1945 vart det nedlagt.

Denne artikkelen er henta frå Kulturhistorisk leksikon, Fylkesarkivet i Vestland.